Niet alleen dieselwagens produceren luchtvervuiling, ook benzinewagens en alle andere types wagens met een verbrandingsmotor (CNG, …) vervuilen de lucht. De NOx-uitstoot is bij dieselwagens (ook de modernste) onder realistische rijomstandigheden wel een stuk hoger dan die bij benzinewagens. Bovendien is de officiële Europese uitstootgrens voor NOx voor dieselwagens ook minder streng (80 mg/km) dan die voor benzinewagens (60 mg/km).
Dieselmotoren gebruiken een ander verbrandingsproces, waarbij de verbranding gebeurt bij hogere temperatuur en druk en bij een overmaat aan zuurstof, waardoor meer stikstofoxiden ontstaan. Daarnaast verhogen de huidige katalysatoren in dieselwagens het relatief aandeel NO2 in de totale uitstoot van NOX.
Elektrische wagens veroorzaken veel minder (lokale) luchtvervuiling. Ze hebben immers geen uitlaat en stoten geen NOx of andere gassen uit. Toch zijn het geen “zero emission” voertuigen: ook elektrische wagens veroorzaken fijn stof door “niet-uitlaat” emissies zoals slijtage van de banden, remmen en het wegdek.
Dat hangt af van welke vervuilende stof u bekijkt. Verkeer is met voorsprong de belangrijkste bron van NOx (NO2), maar de bijdrage van houtverbranding voor huisverwarming is groter voor fijn stof en kankerverwekkende PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen). Voor vluchtige organische stoffen (VOS) is de industrie de grootste bron in Vlaanderen. Voor bijna alle stoffen die van verbrandingsprocessen afkomstig zijn, speelt verkeer wel een belangrijke rol. Omdat NO2 makkelijk te meten is, is het een goede indicator voor verkeersgerelateerde luchtvervuiling, als een kanarie in de koolmijn.
Opgelet: uitstoot is niet hetzelfde als blootstelling. Onze blootstelling stijgt naarmate we ons dichter bij de bron bevinden. Verkeer zorgt in Vlaanderen voor een hoge blootstelling aan vervuiling omdat de uitstoot ‘dicht bij de mensen’ plaatsvindt. Dit is een gevolg van ons uitgebreide wegennet en het feit dat veel mensen dicht bij verkeer wonen. Bovendien blijft luchtvervuiling langer hangen in smalle straten met aaneengesloten bebouwing, de zogenaamde ‘street canyons’. In combinatie met veel verkeer kan dit leiden tot lokaal sterk verhoogde concentraties.
NO2 is vooral afkomstig van verbrandingsprocessen door menselijke activiteiten. NO2 kan ook op natuurlijke wijze ontstaan, zoals bij bosbranden of door bliksem in de atmosfeer. Ook planten en bacteriën kunnen NO2 aanmaken in de bodem en in water. Deze natuurlijk bronnen dragen maar een klein deel bij tot de NO2 in Vlaanderen.
De uitstoot wordt doorgaans uitgedrukt als de totale hoeveelheid stikstofoxiden (NOX), waarvan NO2 een belangrijk deel is. Verkeer is de grootste bron van NOX. Volgens het recentste jaarverslag van de Vlaamse Milieumaatschappij is verkeer (wegverkeer, vliegverkeer en scheepvaart) in Vlaanderen verantwoordelijk voor 62% van de uitstoot van NOX, een ruime voorsprong op de industrie, die met 18% de tweede belangrijkste bron is. Binnen de groep van het verkeer heeft wegverkeer het grootste aandeel.
NO2 of stikstofdioxide is een gas dat ontstaat bij allerlei verbrandingsprocessen. Bij zeer hoge temperaturen ontstaan er chemische reacties tussen stikstof (N2) en zuurstof (O2) uit de lucht. Hierbij ontstaat er eerst stikstofmonoxide (NO) en door verdere reactie met zuurstof ook stikstofdioxide (NO2). Deze twee gassen zijn de meest voorkomende stikstofoxiden en worden samen NOX genoemd.
